Wat is bidden?

Dit tafereel is vastgelegd in Calais, nog geen 350 km bij ons vandaan. Hier, in een geïmproviseerde vluchtelingenkamp, wachten migranten hun kans af op een oversteek naar Engeland. En in dit kerkhutje bidden ze - misschien wel hun laatste - 'schiet- of ander gebedje', zo meldt het bijschrift.

Dat beeld van die schietgebedjes herkennen we allemaal wel. Bidden in tijden van nood. Je wanhoop uitspreken in het luchtledige. In tijden van onzekerheid, angst, zorgen en nood, richten mensen - gelovig of niet - hun hoop nog wel eens op de hemel. Zeker als je leven op het spel staat, lijk je niet anders te kunnen dan je overgeven aan iets buiten jezelf.

Associeer jij bidden met met schietgebedjes? Of meer met knielende mannen en vrouwen in een religieuze samenkomst? Of met mensen in kleermakerszit, met hun handen open en ogen gesloten? Bidden en mediteren is van alle landen, alle culturen. Maar wat is bidden nu eigenlijk?

Voor de vijf wereldreligies is het antwoord op deze vraag hetzelfde: bidden is contact hebben met God. Dat maakt het iets heel universeels. Iedereen bidt wel eens, maar op verschillende manieren. Een gebed in een kerk, moskee of synagoge, een kaarsje aansteken, knielend een gebed prevelen, schietgebedjes. Bidden is een breed begrip, zelfs voor mensen binnen dezelfde religie!

Christenen geloven dat als ze bidden, ze met God spreken. Het is dus niet een ritueel wat verplicht is en waar bepaalde voorwaarden aangesteld worden. Nee, ze gaan in op een uitnodiging van God om met Hem in gesprek te gaan.

In gesprek met God?! Ja, dat klinkt wel een beetje abstract. Misschien helpt het je om het te vergelijken met een gesprek met een vriend.

Met een vriend heb je een band. Je kent elkaar en je kan vertellen waar je mee zit. Tegen een vriend vertel je over je leven en hij luistert naar je verhaal. Zo is bidden ook voor veel christenen. Uitspreken wat er in je hart leeft, delen wat er speelt in je leven, je ups en downs.

Ik weet helemaal niet of je gelooft dat God bestaat. Maar stél dat God zou bestaan. In dat geval zou bidden best iets bijzonders zijn. Want als je gewoon tegen God kon praten, wat zou je dan zeggen?

Stel je zou tegen God kunnen praten, zou je überhaupt wel iets willen zeggen? Zou dat belangrijk zijn? Miljoenen mensen (moslims, joden, christenen) lijken te denken van wel.

In het christendom geloven veel mensen dat God mensen maakte vanuit liefde. De Bijbel zegt ook wel: God ís liefde. Blijkbaar stroomde God zo over van liefde, dat hij iets wilde maken waar hij die liefde mee kon delen. Hij wil in relatie zijn met mensen. In contact staan.

Relaties bloeden langzaam dood als er niet meer gesproken wordt. En zo is het ook met God. God verlangt naar een relatie met mensen, met jou. En verlangt er dus naar om met jou te praten.

Als bidden 'praten met God' is, dan is het maar de vraag of het belangrijk is dat bidden wel echt werkt. Want de vraag 'werkt bidden wel?' impliceert dat je een bepaalde uitkomst verwacht.

Sommige mensen - misschien jij ook wel - zijn een beetje teleurgesteld na het bidden. Het voelt alsof ze praten in het luchtledige. Of alsof ze praten tegen het plafond. Dat is best moeilijk. Het voelt dan eigenlijk alsof bidden niet werkt. Of misschien zelfs dat jouw bidden niet werkt.

Wat verwacht jij van God, als je bidt? Waarschijnlijk hoop je op een antwoord, een briefje uit de hemel. Of een instant oplossing. Zou God op die manier werken? Zou hij mensen alles geven wat ze willen? Morgan Freeman, die God speelt in de film Evan Almighty, deelt een mooie gedachte over antwoord op gebed.

Bidden is in de meest brede zin van het woord praten met God. Soms als je met of tegen iemand praat, is het handig als je diegene een beetje kent. Je kunt God leren kennen door over hem te lezen, bijvoorbeeld in de Bijbel. Met name in de Bijbel kun je meer lezen over Gods karakter (overigens is dat makkelijker gezegd dan gedaan: de Bijbel is niet bepaald een makkelijk romannetje dat je in een paar uur uit hebt).

Ook staan in de Bijbel voorbeelden van mensen die bidden. Of die het uitschreeuwen naar God. En mensen die soms ook het idee hebben dat God niet luistert. Ik geloof dat God ieder gebed hoort. En dat hij reageert op zijn eigen manier, tijd en om zijn eigen redenen. Zoals ook uit veel verhalen in de Bijbel blijkt.

Voorbeelden in de Bijbel
Abraham bad to God, toen hij begreep dat de stad van zijn neef vernietigd zou worden. David riep het uit naar God, toen hij in nood was. En ook toen hij een enorme scheve schaats gereden had. De profeet Daniël bad tot God, omdat het zijn gewoonte was, iedere dag. De Bijbel staat vol van voorbeelden van “bidders”, die allemaal anders omgaan met gebed en op wie God allemaal anders reageert.

Maar van alle figuren in de Bijbel, krijgen we misschien wel het beste antwoord op de vraag 'Wat is bidden?' vanuit het leven van Jezus. Op meerdere plekken in de bijbel, zien we dat Jezus met God spreekt als in een echte conversatie. Bijvoorbeeld:

Het Onze Vader gebed
De leerlingen van Jezus zijn blijkbaar diep onder de indruk van Jezus' manier van bidden. Daarom vragen ze hem of hij het hen wil leren. Jezus geeft hen een richtlijn. En leert hen het volgende gebed, wat ook wel bekend staat als het Onze Vader:

‘Bidt als volgt: Onze Vader die in de hemelen zijt, uw naam worde geheiligd; uw Koninkrijk kome; uw wil geschiede, gelijk in de hemel alzo ook op de aarde. Geef ons heden ons dagelijks brood; en vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren; en leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze.’

Toch blijkt uit Jezus' leven dat bidden niet om een set van regels draait. Uit zijn eigen manier van bidden blijkt dat gebed gaat over God ontmoeten. Midden in de situatie - de werkelijkheid, de gebrokenheid, pijn, moeite, blijdschap - waar je in zit.

Zou je dat zelf ook wel eens willen proberen? Ik zou zeggen: bid op een manier die bij jou past om een relatie te onderhouden. Er is geen standaard format. Niks moet. Alles mag. Zoveel en zo vaak als je maar wilt.

Wil je graag wat meer concrete handvatten? Lees dan hier ons antwoord op de vraag: 'Hoe moet ik bidden?' Hopelijk helpt het je op weg!

Weet je nog, die foto aan het begin van dit artikel? Dat kerkje van karton en golfplaten? De setting en achtergrond van de foto is schrijnend, maar de foto is vol van hoop. De man rechts kijkt lachend de camera in. Zijn arm sterk in de lucht, alsof hij net een doelpunt heeft gescoord. Met op de achtergrond die kerk, die kapel, met een open dak. Niks, bidden tegen het plafond. Er is blijkbaar hoop. Hoop voor mensen, in schrijnende situaties. En er is hoop voor jou.