Kerst: De geboorte van Jezus

Of je je er nu bewust van bent of niet: elk jaar sta je wel even stil bij het leven van Jezus Christus. Namelijk met kerst! Of er nu een pandemie is of niet, kerst wordt in het westen geen enkel jaar overgeslagen. Door de jaren heen is het verhaal achter kerst een beetje verwaterd. Kerst draait met name om gezelligheid en warmte tijdens donkere dagen en samen zijn.

Maar oorspronkelijk draait kerst om het startpunt van Jezus’ leven: zijn geboorte. Een best bijzonder leven blijkbaar, gezien het feit dat we eeuwen later de geboorte van Jezus nog steeds vieren. Maar hoe zag dat er eigenlijk uit? Wie waren er allemaal bij betrokken? En waarom vieren we dit nu nog steeds?

Kerst gaat dus over de geboorte van Jezus Christus. Een verhaal dat zich lijkt af te spelen in een stal, in Bethlehem in Israël. In deze stal overnacht de zwangere Maria samen met haar man Jozef tijdens een lange reis. In deze nacht bevalt ze van haar kind, Jezus. 

Waarschijnlijk heb je die kerststal wel eens voorbij zien komen. Zo’n hutje met daarin een baby in houten bak. En daaromheen staan allemaal mensen die vol bewondering naar het kindje te kijken. Laten we eens aan de hand van die kerststal kijken waar kerst nou eigenlijk over gaat.

Het middelpunt van de kerststal is de baby - baby Jezus. Kerst draait helemaal om de geboorte van dit kind genaamd Jezus. Naast hem staan zijn vader Jozef en zijn moeder Maria. Omdat het verhaal gaat dat Jezus geboren is in een stal, staan er ook dieren bij. Ook het kraambezoek staat er bij: herders uit de omgeving en drie Wijzen uit het Oosten. In de lucht hangt vaak ook nog een engel. Al deze figuren spelen blijkbaar een belangrijke rol in het kerstverhaal. Laten we één voor één kennis met hen maken.

Baby Jezus - het kind waar het hele feest omdraait. Jezus is een bijzonder kind. Wat je ook van hem vindt - zijn geboorte heeft de wereld voorgoed veranderd. Zelfs onze jaartelling is gebaseerd op zijn geboorte. Er is dus letterlijk een tijd voor Jezus en een tijd na Jezus.

Jezus wordt geboren in Bethlehem, woont een aantal jaar in Egypte en verhuist dan naar Nazareth in Israël. Daarom wordt hij ook wel ‘Jezus van Nazareth’ genoemd. Als jong kind houdt hij zich al bezig met godsdienst. Dit werd alleen nog maar meer naarmate hij ouder werd.

Als hij rond de 30 jaar is, wordt hij een publiek figuur. Hij verzamelt een groep vrienden om zich heen en samen reizen ze door het heel het land. Overal vertelt hij over de liefde van God. Hij is best radicaal en spreekt vooral de geestelijke leiders van het land aan op hun hypocriete geloof. De boodschap van Jezus is simpel: “Houd boven alles van God en houd meer van je naaste dan van jezelf.” Veel mensen omarmen deze boodschap, tot grote onvrede van de leiders van het land. Jezus wordt ter dood veroordeeld als hij 33 jaar is en sterft aan een kruis in Jeruzalem.

Maria is de moeder van Jezus. Als jong meisje raakt ze in verwachting. Ze zal ongeveer 16 jaar geweest zijn. Dat klinkt in onze tijd misschien heel jong. In die tijd was het wel gebruikelijk dat meisjes rond deze leeftijd trouwden. Maria is een heel gewoon meisje uit Nazareth. Ze is verloofd met Jozef. Maar dan krijgt ze bezoek van een engel die haar verteld dat ze in verwachting zal raken van een bijzonder kind en dat ze hem Jezus moet noemen. Maria schrikt want ze heeft helemaal geen seks gehad. God zorgt ervoor dat ze in verwachting raakt. Ze omarmt deze bijzondere taak en zorgt haar leven lang voor Jezus. Later krijgt ze ook nog andere kinderen samen met Jozef. In sommige stromingen in het christelijk geloof heeft Maria een hele belangrijke rol en wordt er zelfs tot haar gebeden. 

Haar naam Maria betekent waarschijnlijk geliefd of gewenst. Je ziet vaker in de Bijbel dat namen een diepere betekenis hebben en iets zeggen over het leven of karakter van een persoon. Jezus betekent bijvoorbeeld God redt. Christenen geloven dat dit precies de missie is waarom Jezus is geboren: omdat God de mensen wil redden.

Jozef is de stiefvader van Jezus. Hij is timmerman en woont in Nazareth. Hij is verloofd met Maria als hij erachter komt dat ze in verwachting is. Omdat zij nog geen seks hebben gehad samen, kan het kindje niet van hem zijn. Wat zal hij boos en teleurgesteld zijn geweest! Hij maakt plannen om bij haar weg te gaan. Hier wil hij niks mee te maken hebben.

Maar dan krijgt Jozef een droom. In deze droom vertelt een engel hem dat Maria niets verkeerds heeft gedaan. Omdat God ervoor gezorgd heeft dat Maria zwanger is. Hoewel het voor Jozef heel moeilijk moet zijn geweest, verandert deze droom blijkbaar alles voor hem. Hij besluit als een vader voor Jezus te zijn en blijft zijn leven lang voor Jezus zorgen. Bijzonder is dat Jozef in dit kerstverhaal vaker dromen krijgt, waarin God hem iets wil vertellen. Je leest straks meer over deze dromen. Blijkbaar ervaart hij een persoonlijke band met God en zijn deze dromen voor hem als waarheid.

De herders zijn de eerste mensen die op bezoek komen als Jezus is geboren. Tijdens het schapen hoeden, zien zij engelen die hen vertellen over de komst van dit bijzondere kind. Ze haasten zich naar de plek die de engelen hen hadden gewezen.

In die tijd waren herders een beetje het uitschot van de samenleving. Het was niet een hele begeerlijke baan om te hebben. Herders waren vaak ruige types. Dat maakt het feit dat zij als eerste baby Jezus mochten bezoeken bijzonder. Christenen zien dit als een van de tekenen dat God juist naar de mensen omkijkt aan de rand van de maatschappij.

De Drie Wijzen uit het Oosten worden nog wel eens verschillend omschreven: als magiërs, wijzen of koningen. Ze kwamen in ieder geval uit het Oosten. Ze hielden zich bezig met sterrenkunde. Aan de hand van de sterren deden ze voorspellingen. En gingen op reis als zij een bijzondere ster zien verschijnen.

In die tijd interpreteerden zij de bijzondere ster als de komst van een nieuwe koning. En deze koning willen zij wel ontmoeten. Ze gaan op reis en volgen de ster naar Israël. Logischerwijs gaan ze eerst langs bij de koning van het land, Herodes. Die weet echter van niks. Ze vervolgen hun zoektocht en komen uiteindelijk uit bij de stal in Bethlehem. Ze geven drie cadeaus: goud, wierook en mirre.

Eigenlijk weten we maar heel weinig over deze mannen. In de loop der jaren hebben de wijzen namen gekregen: Melchior, Caspar en Balthasar. Maar deze namen zijn later verzonnen. We weten ook niet precies waar ze vandaan kwamen. Gedacht wordt aan Arabië, Ethiopië en Tarsis. We weten eigenlijk niet eens zeker of het er wel drie waren. Het zouden er zomaar wel twaalf geweest kunnen zijn. Het aantal drie is gebaseerd op de drie cadeaus die ze gaven. Het kraambezoek wordt in ieder geval elk jaar gevierd tijdens Driekoningen op 6 januari.

Wat is de betekenis van de ster boven de kerststal?

Boven de stal schittert vaak een ster. De ster speelt een belangrijke rol bijkerst. De ster wijst de drie Wijzen de plek waar Jezus wordt geboren. Een nieuwe ster stond voor de geboorte van een nieuwe koning. De ster werd in die tijd ook wel gezien als teken van een nieuwe en betere tijd van hoop. Sterrenkunde speelt in het christendom nu eigenlijk bijna geen rol, maar blijkbaar werd in die tijd toch vaak omhoog gekeken. 

Heeft deze kerstster echt bestaan?Astronomen zijn het er vrijwel allemaal over eens: ja! Chinese astronomen maakten rond die tijd ook melding van een bijzondere ster. Wat deze mensen precies hebben gezien blijft onduidelijk. Een supernova, de planeten Venus en Jupiter op één lijn of komeet Halley. We weten het niet.

Welke rol speelt de engel bij de kerststal?

De engel is een terugkerend figuur in het hele kerstverhaal. Maria krijgt bezoek van engel die haar vertelt dat ze zwanger is. Deze engel krijgt zelfs een naam: Gabriel. Deze engel komt vaker terug in de Bijbel om tot mensen te spreken. Jozef droomt regelmatig van een engel. En dan natuurlijk de herders die van de engelen horen dat er een bijzonder kind is geboren. De engel is vaak de boodschapper van nieuws. In andere religies zoals het Jodendom en de Islam spelen engelen ook een belangrijke rol. 

Welke dieren staan er in de kerststal?

In een complete kerststal staat een hele collectie aan dieren. Laten we beginnen met de dieren die ineens hun stal moesten delen met Jozef, Maria en Jezus. Een os en een ezel. In die tijd hele gewone dieren om te hebben. Een os om het land te bewerken. Een ezel om mee te kunnen reizen. Het kraambezoek zorgt voor nog meer dieren. De herders nemen de schapen mee waarop zij aan het passen zijn. De wijzen uit het Oosten rijden op kamelen. Hét vervoersmiddel voor een lange reis in die tijd. Of die dieren echt allemaal in die stal hebben gestaan, weten we niet. Eerlijk gezegd weten we helemaal niet zeker of het wel een stal was. In de Bijbel wordt alleen verteld dat Jezus in een voederbak lag. Daarom wordt aangenomen dat hij ergens tussen dieren heeft moeten liggen.

Jezus is geboren in de plaats Bethlehem, in het land Israël. In een oude stal of grot wordt hij geboren. Jozef en Maria wonen namelijk zelf in Nazareth, ongeveer 140 kilometer verderop. Ze hebben ongeveer een week moeten lopen om in deze stad aan te komen. Vergeet niet dat Maria al hoogzwanger is.

Ze reisden niet naar Bethlehem voor een babymoon of citytrip. Ze moeten zich op bevel van de toenmalige keizer laten inschrijven in het bevolkingsregister van die tijd. Dat mag alleen op de plek waar hun familie oorspronkelijk vandaan komt. Aangezien dit bevel voor het hele land geldt, zit de stad dus bomvol met gasten en puilen alle herbergen uit. Nergens plek voor Jozef en Maria om uit te rusten. 

Eindelijk biedt iemand hen een slaapplaats aan. Wel in een stal tussen de dieren. Of het echt in een hutje is zoals je vaak ziet bij een kerststal valt te betwisten. Waarschijnlijk zal het een soort grot geweest zijn. Maar in ieder geval ergens waar ze kunnen slapen. En uiteindelijk dus ook de plek waar Maria bevalt van baby Jezus. Volgens het kerstverhaal wordt de baby in een voederbak van de dieren gelegd, ook wel kribbe genoemd.

Koning Herodes is meestal niet te vinden in de kerststal, maar speelt wel een belangrijke rol in het kerstverhaal. Eigenlijk is hij de bad guy. Jozef en Maria kennen hem niet persoonlijk. Maar is in die tijd de koning van het land. Heel erg streng en meedogenloos. Uit angst om zijn macht kwijt te raken, doet hij er alles aan om koning te blijven.

Als hij voorspellingen hoort dat er een kind geboren zal worden die koning zal worden, raakt hij in paniek. Herodes laat daarom alle jongetjes uit Bethlehem tot twee jaar oud  vermoorden. Eerder in dit artikel lees je over Jozef die een droom van God krijgt over de geboorte van Jezus. Later droomt hij opnieuw, van een engel die hem waarschuwt voor deze verschrikkingen. Jozef en Maria vluchtten naar Egypte. Een aantal jaar later krijgt Jozef een droom dat het veilig is om terug te gaan naar huis. Herodes is gestorven. Maar de zoon van Herodes schijnt niet veel beter zijn. Ze moeten wel uit zijn buurt blijven. Na een vierde droom besluit Jozef dat het veilig genoeg is om weer in Nazareth te gaan wonen

Onze kalender is gebaseerd op de geboorte Jezus. Dus meer dan 2020 jaar geleden. Het exacte jaartal is niet bekend maar waarschijnlijk is zijn geboortedag nog vier jaar eerder dan onze jaartelling. De maand december klopt eigenlijk ook al niet. In het verhaal van kerst komen namelijk herders voor. Maar de decembermaand is veel te koud om als herder buiten op de schapen te passen. Het is waarschijnlijk dat Jezus is geboren in maart of april. December is pas later gekozen. Waarschijnlijk omdat de Romeinen op 25 december vroeger het Midwinterfeesten vierden. De eerste christenen besloten dat feestmoment te gebruiken om de geboorte van Jezus te vieren.

Je weet nu wie wie is in de kerststal en de grote lijn van het kerstverhaal. Maar hoe kennen we dit verhaal eigenlijk als het zo lang geleden gebeurd is? Het verhaal is nauwkeurig opgeschreven in de Bijbel.  

De Bijbel is voor christenen het belangrijkste boek ter wereld. Het bestaat uit twee delen en is eigenlijk een verzameling van boeken. Het eerste deel heet het Oude Testament. Hierin staat veel over de geschiedenis van het jodendom en het land Israël en over het ontstaan van de wereld. In het Oude Testament staat dat op een dag er een redder zou komen. Er staan allemaal voorspellingen in. Heel veel van deze voorspellingen lijken bij Jezus te zijn uitgekomen. In het kerstverhaal komen heel veel elementen terug die al duizenden jaren daarvoor opgeschreven waren. 

Het tweede deel heet het Nieuwe Testament. Ook een verzameling boeken van vrienden van Jezus en van mensen die na zijn dood de verhalen over zijn leven hebben opgeschreven. Twee verschillende schrijvers hebben het kerstverhaal geschreven namelijk Mattheüs en Lukas. Mattheüs heeft Jezus persoonlijk gekend en was een goede vriend van hem. Kort na zijn dood zijn zij verhalen gaan verzamelen en hebben dit gedocumenteerd. Andere boeken in het Nieuwe Testament gaan over hoe je als christen kan leven en hoe de toekomst eruit gaat zien.

Eén belangrijk kerstfiguur lijkt te ontbreken in de kerststal. De kerstman! Dat komt omdat de kerstman niets heeft te maken met het originele kerstverhaal. De kerstman is ontstaan in Amerika maar vindt eigenlijk zijn oorsprong in Nederland. Want Santa Claus is een verbastering van - je raadt het misschien al - Sinterklaas. Nederlandse emigranten namen deze traditie mee naar Amerika en dit werd vermengd met Duitse tradities zoals cadeautjes geven met de kerst.

Ook de kerstboom heeft eigenlijk niets te maken met kerst zelf. Het neerzetten van een boom in december en het versieren ervan, vinden hun oorsprong in oude Germaanse feesten. Lange tijd werd de kerstboom zelfs geweerd door christenen omdat het niets met kerst te maken zou hebben.

Misschien wel de belangrijkste vraag. Want het is natuurlijk een prachtig, spannend en misschien zelfs wel romantisch, dat verhaal van kerst. Met de liefde tussen Jozef en Maria, de schattige kleine baby Jezus, de slechterik Herodes, met wonderlijke gebeurtenissen zoals bij de herders en de wijzen. Veel is in het kerstverhaal is geromantiseerd en klopt misschien niet helemaal met hoe het echt allemaal is gegaan. 

De grote vraag die nog overblijft is deze: waarom vieren mensen nu nog steeds kerst, zoveel eeuwen later? Voor christenen is Jezus de belangrijkste figuur uit hun geloof. Zijn geboorte is daarom een vrolijke gebeurtenis. Zij geloven dat Jezus de Zoon van God is. Dat God hem naar de aarde heeft gestuurd om te laten zien hoeveel God van mensen houdt. De details van het kerstverhaal zijn minder belangrijk. Het gaat om de boodschap achter kerst. God die altijd zo ver weg leek, is nu een klein kwetsbaar kind dat op aarde komt wonen. Nog nooit is God zo dichtbij geweest. Kerst is een feest van hoop en liefde. 

En kerst is nog maar het begin. Het eerste feest op de christelijke kalender. Hierna volgen belangrijke feesten als Pasen, Hemelvaart en Pinksteren. Want die baby Jezus is niet klein gebleven. Zijn geboorte was slechts zijn entree. Hij is opgegroeid tot een volwassen man met een duidelijke missie. Een missie die hij uiteindelijk met de dood moet bekopen. Maar dat is weer een heel ander verhaal!

Copyright Playmobil

Deze website is geen eigendom van en wordt niet beheerd, gesponsord of geautoriseerd door geobra Brandstätter GmbH & Co. KG. geobra Brandstätter GmbH & Co. KG onderschrijft niet en is niet verantwoordelijk voor deze website of enige informatie hierin; geeft geen garanties met betrekking tot enige informatie op deze website; en is niet gebonden aan enige verklaringen op deze website. Het handelsmerk PLAYMOBIL® en de auteursrechtelijk beschermde afbeeldingen van PLAYMOBIL®-producten zijn het exclusieve eigendom van geobra Brandstätter GmbH & Co. KG, die zich alle rechten daarop voorbehoudt.

Wil je nog meer weten over Kerst, maar weet je niet waar je moet beginnen? Probeer ons leesplan over Kerst in de YouVersion Bijbel App!